403. Kolizja na rondzie. Ruch okrężny. Teoria. Prawidłowe oznakowanie. Cz. 3

403. Kolizja na wadliwie oznakowanym rondzie. Ruch okrężny. Teoria.

Prawidłowe oznakowanie - Cz. 3

Dwie poprzednie części opracowania dotyczyły wadliwie oznakowanej, nieuprawnionymi strzałkami kierunkowymi (znak P-8e i P-8f),  dwupasowej budowli typu rondo o okrężnej organizacji ruchu w rozumieniu nakazu znaku C-12 o tej międzynarodowej nazwie (rys. 1).  

Rys. 1
Nieuprawnione strzałki kierunkowe 

na wlotach okrężnie zorganizowanej dwupasowej budowli typu rondo

Wypada tu wspomnieć o jeszcze jednej patologii dotyczącej wadliwego znakowania poziomego dużych budowli typu rondo zorganizowanych wg zasad "ruchu okrężnego". Na rys. 1 nieuprawnione są jedynie strzałki kierunkowe na wlotach, dlatego po wjeździe na obwiednię dla kierującego jest oczywistym, że organizacja ruchu jest jednoznacznie okrężna.

Przy organizacji poziomej pokazanej na rys. 2  kierujący może mieć problem z taką oceną, bowiem na obwiedni pasy ruchu oznaczono znakami drogowymi zarówno wg okrężnej jak i kierunkowej organizacji ruchu. 

Rys. 2
Nieuprawnione strzałki kierunkowe oraz nieuprawnione nieokrężne linie prowadzące 

na obwiedni  okrężnie zorganizowanej dwupasowej budowli typu rondo

Budowla typu rondo, tak jak każda inna z centralną przeszkodą (centralnie skanalizowana) o dowolnym kształcie, wielkości, ilości pasów ruchu oraz wlotów i wylotów, składająca się de facto z elementarnych skrzyżowań zwanych zwykłymi, nie może być w całości, pod względem zasad ruchu, traktowana jako jedno skrzyżowanie. By nikomu więcej nie przyszło to do głowy, dwie dekady temu zmieniono w naszym prawie o ruchu drogowym definicję drogi (art. 2.1 ustawy PRD), a tym samym, niejako automatycznie definicję skrzyżowania w rozumieniu zasad ruchu (art. 2.10 w zw. z art. 2.1 ustawy PRD). 

Także znak C-12 "ruch okrężny" od ponad dwóch dekad nie jest już symbolem ronda i znakiem nakazu kierunku jazdy w lewo, w prawo lub na wprost do przeciwległego wylotu z prawej strony wyspy środkowej lub centralnego placu budowli typu rondo, który wg poprzedniego prawa wolno było stawiać zarówno na wlotach jak i na wyspie lub placu w miejsce znaku C-9. 

Znak C-12 "ruch okrężny" jest ponownie, bowiem był nim w naszym prawie w latach 1960-1983, wprost odpowiednikiem znaku D,3 "compulsory roundabout"  (obowiązujący ruch okrężny) wg Porozumień Europejskich z 1971 roku, które stanowią uzupełnienie Konwencji wiedeńskiej o ruchu drogowym. 

Znak C-12 nie nakazuje jazdy w pętli bez końca dookoła wyspy lub placu lecz powiadamia kierującego, że wjeżdża na obiekt o dowolnym kształcie i wielkości na którym obowiązuje "ruch okrężny", czyli że od wlotu ruch odbywa się dalej okrężnie biegnącą jezdnią dookoła wyspy lub placu zgodnie ze wskazaniem strzałek na znaku, przeciwnie do ruchu wskazówek zegara. Przy wyłączonej z ruchu centralnej przeszkodzie (wyspa, plac, rynek, kwartał ulic)  okrężnie biegnącą jezdnię można opuścić, co do zasady, tylko z prawego okrężnie biegnącego pasa ruchu (art. 22.1, art. 22.2.1 oraz art. 22.5 ustawy PRD) z możliwością wjazdu na dowolny pas ruchu jezdni drogi wylotowej co omówiono w poprzednich częściach opracowania. Prawidłowe oznakowane dwupasowej okrężnie zorganizowanej budowli typu rondo pokazano poniżej (rys. 3).

Rys. 3
Właściwe oznakowanie okrężnie zorganizowanej dwupasowej budowli drogowej typu rondo

Przy "ruchu okrężnym" ruch, co do zasady, odbywa się prawym pasem ruchu (art. 16.4 ustawy PRD) okrężnie biegnącej jezdni. Lewy pas, tak jak na każdej innej drodze, służy do omijania i wyprzedzania innych kierujących, co dla bezpieczeństwa ruchu powinno być ograniczone do niezbędnego minimum. Jadący lewym pasem musi przed zmianą kierunku jazdy w prawo zmienić ten pas na prawy, co przy dużym natężeniu ruchu może być trudne lub wręcz niemożliwe do wykonania. Z tego powodu małe obiekty  o okrężnej organizacji ruchu bez odcinków przeplatania muszą być budowane jedyne jako jednopasowe.

Z tego samego powodu średniej wielkości dwupasowe budowle o okrężnej organizacji ruchu powinny być przeorganizowane na jednopasowe (rys. 4). 

Rys. 4
Okrężnie zorganizowana dwupasowa budowla typu rondo przeorganizowana na jednopasową

Niestety nagminne opuszczanie okrężnie biegnącej jezdni wprost z lewego pasa ruchu, dotyczy także dużych obiektów z odcinkami przeplatania. Zmusza to do takiego ich poziomego oznakowania, by temu skutecznie zapobiegać (rys. 5). 

Można to zrealizować pozostawiając dwupasowe wloty i dwupasową obwiednię, czyniąc wyloty jednopasowymi lub pozostawić wyloty jako dwupasowe jednak z zabezpieczeniem przed nieuprawnionym skrętem w prawo wprost z lewego pasa ruchu, np. separatorami lub linią ciągłą z tablicami kierującymi czyli znakiem U-21 (rys. 6). Na powierzchniach wyłączonych z ruchu można także ustawić ten znak lub znak U-23 "pachołek drogowy". 

Rys. 5
Okrężnie zorganizowana duża dwupasowa budowla typu rondo  z oznakowaniem poziomym uniemożliwiającym zmianę kierunku jazdy w prawo z innego pasa ruchu niż prawy

Rys. 6
Tablica kierująca - znak U-21

  

Wadą okrężnej organizacji ruchu, z uwagi na możliwość opuszczania okrężnie biegnącej jezdni, co do zasady, tylko z prawego pasa ruchu, jest stosunkowo mała przepustowość. 

Aby ją zwiększyć należy głównym strumieniom ruchu zapewnić możliwość bezpiecznego opuszczania centralnie skanalizowanych budowli drogowych kilkoma pasami ruchu. W tym celu rezygnuje się z okrężnej, neutralnej kierunkowo, organizacji ruchu na rzecz kierunkowej, zgodnej ze wskazaniem strzałek kierunkowych, bez związku z nakazem znaku C-12 "ruch okrężny", ale to już temat na osobne opracowanie. 

W części czwartej tego opracowania będzie mowa o praktyce stosowania obowiązującego prawa przez policjantów i sądy przy rozstrzyganiu o winie za spowodowanie wypadku, w rozumieniu zasad ruchu, na wadliwie oznakowanych budowlach typu rondo o okrężnej organizacji ruchu w rozumieniu nakazu znaku C-12 "(obowiązujący) ruch okrężny".  

Opracował Ryszard R. Dobrowolski