14. Kompendium wiedzy o obowiązującym ruchu okrężnym

WSTĘP

Opracowanie jest zgodne z obowiązującym prawem i ustaleniami umów europejskich, Autor wyjaśnia co znaczy RUCH OKRĘŻNY w rozumieniu prawa, oraz co zapisano w dyspozycji znaku C-12 w §36 rozporządzenia w/s znaków i sygnałów drogowych. W zasadzie i to nie powinno być tłumaczone, gdyż oczywistym jest, że DOOKOŁA czegoś, to nie w lewo, w prawo lub na wprost obok tego. 

Ustawodawca znakiem C-12 powiadamia kierującego, że na obiekcie do którego się zbliża obowiązuje specjalna organizacja ruchu o międzynarodowej nazwie RUCH OKRĘŻNY, zgodnie z którą jezdnia po której się porusza biegnie dalej okrężnie DOOKOŁA wyspy lub placu o dowolnym kształcie i wielkości, w tym typu rondo, pasami ruchu, oznaczonymi lub nieoznaczonymi znakami drogowymi, biegnącymi jedynie okrężnie, czyli DOOKOŁA wyspy lub placu. Ruch odbywa się tymi pasami ruchu przeciwnie do ruchu wskazówek zegara.

Cała reszta to wprost zapisy ustawy Prawo o ruchu drogowym z dnia 20 czerwca 1997 roku.

UWAGA: Opracowanie nie jest zgodne z prywatnymi poglądami autorów popularnych poradników dla kierowców, które, niezależnie od ich wartości merytorycznej i kompetencji, nie mogą być uznawane za oficjalną wykładnię prawa. Nie jest też zgodna z prywatnymi poglądami audytora dr inż. Władysława Drozda, który w imieniu Krajowej Rady Audytorów stworzonej przy Stowarzyszeniu egzaminatorów (dyrektorów WORD) opracował sprzeczną z obowiązującym prawem metodykę egzaminowania, stosowaną bezprawnie (bez ministerialnego uzgodnienia) w WORD.

- Ustawodawca zabronił co do zasady wyprzedzania na skrzyżowaniu (art. 2.10 ustawy), ale zezwolił na wyprzedzanie gdy jest ono kierowane np. sygnalizacją świetlną (skrzyżowanie o ruchu kierowanym) lub gdy jest  "skrzyżowaniem o ruchu okrężnym" (art.24.7 ustawy), czyli takim na którym ruch odbywa się zgodnie z nakazem znaku C-12 "ruch okrężny". 

- W polskim prawie, zgodnym z Konwencją wiedeńską o ruchu drogowym, nie ma zapisu, który nakazuje traktować złożone skrzyżowania dróg publicznych o nakazanym "ruchu okrężnym", tak jak zwykłe kierunkowe skrzyżowania dróg, bo jedna organizacja ruchu jest zaprzeczeniem drugiej.

- Nie jest prawdą, że "skrzyżowanie o ruchu okrężnym" jest rondem, gdyż oznacza ono elementarne z punktu widzenia zasad ruchu "skrzyżowanie" opisane w art. 2 ust. 10 ustawy Prawo o ruchu drogowym, tyle tylko, że z elementem wyspy lub placu, wokół których obowiązuje nakazany znakami C-12 RUCH OKRĘŻNY.

- Nie jest prawdą, że rondo jest synonimem "skrzyżowania o ruchu okrężnym". Rondo jest złożonym obiektem infrastruktury drogowej w postaci okrągłego lub owalnego placu na którym zbiegają się drogi. Może mieć kierunkową (pasy ruchu biegną na wprost do zjazdów, a na wlotach są namalowane strzałki kierunkowe) lub okrężną organizację ruchu bez strzałek na wlotach z pasami ruchu biegnącymi, zgodnie z dyspozycja znaku C-12, jedynie okrężnie.

KOMPENDIUM

1. Na skanalizowanym skrzyżowaniu dróg publicznych z wyspą środkową lub równie złożonej budowli w formie placu o obowiązującym ruchu okrężnym, niezależnie od ich wielkości i kształtu, pasy ruchu, wyznaczone lub nie, biegną jedynie okrężnie dookoła wyspy lub placu, o czym kierującego informuje znak C-12 nakazujący specjalną organizację ruchu o polskiej nazwie RUCH OKRĘŻNY.

2. Na wlotach nie wprowadza się segregacji kierunkowej, gdyż jedynym możliwym ruchem, zgodnym z nakazem, jest ruch okrężny, który ze swej natury jest neutralny kierunkowo, gdyż jadąc okrężnie biegnącym pasem ruchu nie wjedzie się w żadną z dróg wylotowych bez zmiany kierunku jazdy w prawo, co do zasady dozwolonej tylko z zewnętrznego (prawego) pasa ruchu.

3.  Poruszając się już od wlotu dalej biegnącą okrężnie jezdnią nie zmienia się kierunku jazdy (nie skręca się z jezdni), więc zgodnie z art.22.2 ustawy, kierujący przed wjazdem na skrzyżowanie nie musi wybierać pasów ruchu i włączać kierunkowskazów (art. 22.5 ustawy).

4. Na skanalizowanym centralnie krzyżowanie dróg publicznych lub placu o nakazanym ruchu okrężnym nie ma mowy o jeździe w lewo, w prawo lub na wprost, bowiem dla neutralnego kierunkowo ruchu okrężnego pasy ruchu biegną jedynie  okrężnie.

5. Jazda zewnętrznym, z woli nakazu znaku C-12, okrężnie biegnącym pasem ruchu nie może być  niedozwolonym skrętem w lewo z prawego pasa ruchu, gdyż kierujący poruszając się okrężnie biegnącym pasem ruchu bez zamiaru jego opuszczenia  nie ma nawet obowiązku włączenia kierunkowskazów. Gdyby nawet miał włączony lewy kierunkowskaz, to nie sygnalizowałby on zamiaru skrętu w lewo, lecz zamiar zmiany pasa ruchu na wewnętrzny.

6. Opuszczenie okrężnie biegnącego pasa ruchu może się wiązać tylko z jego zmianą albo skrętem w prawo.

7. Zmieniając pas ruchu należy ustąpić pierwszeństwa pojazdowi jadącemu pasem ruchu na który zamierza się wjechać lub przy trzech pasach ruchu wjeżdżającemu na ten pas z prawej strony (art.22.4).

8. Opuszczenie skanalizowanego centralnie skrzyżowania skrzyżowania dróg publicznych lub placu o nakazanym znakiem C-12 "ruchu okrężnym" jest zawsze skrętem w prawo, niezależnie od kształtu wyspy czy placu, nawet jak nie wymaga to fizycznie skręcenia kierownicą (np. droga zjazdowa styczna do łuku drogi). Skręt w prawo z okrężnie biegnącej jezdni drogi dozwolony jest, co do zasady, jedynie z zewnętrznego pasa ruchu (art. 22.2.1 ustawy) z uwzględnieniem art. 22.3 ustawy.

9. Jazda okrężna nakazana znakami C-12 dozwolona jest dowolnym pasem ruchu, jednak gdy zewnętrzny pas ruchu jest wolny, obowiązuje jazda tym pasem (art.16). Pasy wewnętrzne mają służyć jedynie poprawie przepustowości, przez umożliwienie wyprzedzania i omijania innych kierujących. Te dozwolone prawem manewry, uważane są za niebezpieczne i z tego powodu powinny być ograniczone do niezbędnego minimum, tym bardziej, że kierujący musi pamiętać o konieczności powrotu na pas zewnętrzny na tyle wcześnie, by zawczasu i wyraźnie zasygnalizować zamiar opuszczenia okrężnie biegnącej jezdni w celu wjazdu na jezdnię drogi wylotowej  (art. 22. 5). Na małych dwupasowych obiektach jest to często trudne do zrealizowania, szczególnie przy wzmożonym lub nierównomiernym ruchu. By ograniczyć zmiany pasów ruchu, prędkość i przeplatanie strumieni ruchu, nie buduje się obecnie dużych i wielopasowych skrzyżowań typu rondo o nakazanym znakiem C-12 "ruchu okrężnym". Wg wytycznych projektowych maksymalna średnica budowli typu rondo o okrężnej organizacji ruchu to ok. 60 m.

10. Na niekierowanych skrzyżowaniach dróg publicznych z wyspą środkową lub w formie placu o nakazanym znakiem C-12 "ruchu okrężnym"  wolno kierującemu wyprzedzać pojazdy silnikowe z obu stron (art.24.10), chyba, że na obwiedni nie wyznaczono pasów ruchu. Wtedy wyprzedzanie dozwolone jest tylko z lewej strony. Pozwolenie na wyprzedzanie pojazdów silnikowych, poza odcinkami przeplatania, wynika z art. 24.7  ustawy Prawo o ruchu drogowym.

11. Na wszystkich obiektach o obowiązującym ruchu okrężnym, w tym kierowanych, pojazd szynowy będący na skrzyżowaniu z wyspą lub w formie placu ma pierwszeństwo przed każdym pojazdem nieszynowym.

12. Przy braku znaku A-7 na wlotach pierwszeństwo ma kierujący zamierzający wjechać na okrężnie zorganizowany obiekt.  Znak A-7 "ustąp pierwszeństwa" (§ 5 rozporządzenia w/s znaków) odwraca pierwszeństwo na wlocie. Znak A-7 dotyczy najbliższej jezdni (wszystkich jej pasów), a nie całego obiektu o ruchu okrężnym wg znaku C-12.

13. Bezpośrednio przed i na skrzyżowaniu dróg publicznych z wyspą środkową lub w formie placu o nakazanym znakiem C-12 "ruchu okrężnym" kierujący rowerem, motorowerem lub motocyklem może poruszać się środkiem (art.16.7) jedynie zewnętrznego pasa ruchu, z poszanowaniem art. 33.1 ustawy, chyba że jest to wydzielony pas tylko do skrętu w prawo, bez pozwolenia na kontynuowanie jazdy okrężnej. 

14. Na tzw. „mini rondach” (małych skrzyżowaniach dróg publicznych skanalizowanych jedynie centralnie namalowaną lub prefabrykowaną wyspą środkową i okrężną organizacją ruchu, obowiązują takie same zasady ruchu jak na wszystkich innych obiektach o nakazanym znakami C-12 ruchu okrężnym. Każdy kierujący ma obowiązek jechać okrężnie przednią osią swojego pojazdu tylko po jezdni okalającej wyspę lub plac, nawet wtedy gdy jedzie długim pojazdem. Jedynie tylne osie długich pojazdów mają prawo przejechać przez wyspę. Nie ma przepisu, który pozwala na przejazd przednią osią pojazdu przez wyodrębnioną z jezdni wyspę lub jej część, a taką jest zarówno „przejezdny” pierścień jak i „przejezdna” wyspa, które w świetle przepisów nie są jezdniami. Kierujący na MINI-RONDZIE sygnalizuje jedynie zamiar opuszczenia okrężnie biegnącej jezdni z jej prawej strony, co jest zmianą kierunku jazdy w prawo w celu wjazdu w wybrany zjazd.

UWAGA: 

Na skrzyżowaniach dróg publicznych skanalizowanych wyspą środkową lub budowlach w formie placu, na wlotach których wprowadzono kierunkową segregację ruchu (strzałki kierunkowe P-8 i znak pionowy F-10) pasy ruchu nie mają prawa biec jedynie okrężnie. Tak kierunkowo zorganizowane obiekty nie maja prawa być znakowane znakami C-12, gdyż  nie są obiektami o ruchu okrężnym. 

Dla polskiego organizatora ruchu znak C-12, na kierunkowo oznakowanym skrzyżowaniu, jest jedynie pozaustawowym symbolem ronda wskazującym kierunek objeżdżania wyspy środkowej. Poprawnie, zamiast znaków C-12 na wlotach,  na wyspie powinien stać znak C-1 lub znak C-9 "zarezerwowany" do oznaczania wysepek kanalizujących ruch na wlotach. Znak C-12 na wlocie przy pasach ruchu które nie biegną jedynie okrężnie wprowadza w błąd kierującego, co jest niedopuszczalne, gdyż wtedy mamy na jednym obiekcie dwie wzajemnie wykluczające się organizacje ruchu.

Rysunki i tekst Ryszard Roman Dobrowolski

Zaktualizowano 10-07-21