349. Kierunkowskazy, "pierwszeństwo łamane" i sygnalizacja świetlna

Kierunkowskaz na skrzyżowaniu z "pierwszeństwie łamanym" i sygnalizacją świetlną

Ten wpis dedykuję czytelnikowi tego bloga o nicku kmg, który spytał o zgodne z obowiązującym prawem o ruchu drogowym sygnalizowanie zamiaru zmiany kierunku jazdy na kierowanym sygnalizacją świetlną skrzyżowaniu, na którym droga z pierwszeństwem zmienia swój kierunek. Podał konkretne skrzyżowanie dróg publicznych w Chrzanowie i na nim konkretne skrzyżowanie w rozumieniu zasad ruchu. 

 Skrzyżowanie ulicy Podwale z Sienną w Chrzanowie 

https://www.google.pl/maps/@50.1359409,19.402835,3a,75y,244.94h,76.14t/data=!3m6!1e1!3m4!1sKgcYbPtJAOydXfpqY0UaAw!2e0!7i13312!8i6656 

1. Czy skręcając na tym skrzyżowaniu pod wiadukt, przy czynnej sygnalizacji świetlnej, czyli zgodnie z przebiegiem drogi z pierwszeństwem i strzałką kierunkową P-8 do skręcania w prawo, należy włączyć prawy kierunkowskaz?

TAK

2. Czy skręcając na tym skrzyżowaniu pod wiadukt, tym razem przy wyłączonej sygnalizacji świetlnej, czyli zgodnie z przebiegiem drogi z pierwszeństwem i strzałką kierunkową P-8 do skręcania w prawo, należy włączyć prawy kierunkowskaz? 

NIE

3. Czy jadąc prosto w sytuacji jak wyżej, przy czynnej sygnalizacji świetlnej, należy włączyć lewy kierunkowskaz? 

NIE

4. Czy jadąc prosto w sytuacji jak wyżej, przy wyłączonej sygnalizacji świetlnej, należy włączyć lewy kierunkowskaz? 

TAK

5. Czy wymagane by było oznakowanie kierunkowe prawego pasa ruchu strzałką do skręcania w prawo pod wiadukt, gdyby nie było tam w ogóle sygnalizacji świetlnej, a droga zgodnie ze wskazaniem tabliczki T-6 zmieniałaby swój kierunek w prawo? 

NIE

6. Czy wymagane by było oznakowanie kierunkowe lewego pasa ruchu tego skrzyżowania strzałką do jazdy na wprost, gdyby nie było tam w ogóle sygnalizacji świetlnej, a droga z pierwszeństwem biegłaby, tak jak teraz, pod wiadukt? 

TAK

7. Czy znak B-31ustawiony przed skrzyżowaniem na którym droga z pierwszeństwem zmienia swój kierunek jest ustawiony właściwie, gdyż dotyczy jezdni tej drogi za zakrętem (zwężenia pod wiaduktem)?

TAK

8. Czy pojazdy jadące z ul. Siennej od strony wiaduktu na ul. Podwale z dostępnego tam tylko jednego pasa ruchu, mając możliwość jazdy w prawo lub w lewo (zgodnie z pierwszeństwem) powinny, przy czynnej sygnalizacji świetlnej, sygnalizować swoje zamiary? 

TAK 

9. Czy na skrzyżowaniu w rozumieniu zasad ruchu na którym droga z pierwszeństwem nie zmienia swojego kierunku, strzałka kierunkowa na wlocie tak rozumianego skrzyżowania wiąże się ze zmianą kierunku jazdy i obowiązkiem włączenia przed wjazdem kierunkowskazu?

TAK 

10. Czy wjeżdżając na duże rondo lub skrzyżowanie dróg publicznych z centralną wyspą i obowiązkiem objeżdżania tej wyspy  z jej prawej strony, z zamiarem jazdy na jego lewą stronę, widząc na jezdni dolotowej strzałkę do skrętu w lewo, należy przed wjazdem na rondo włączyć lewy kierunkowskaz? 

NIE

Tym razem odpowiedzi są krótkie, jednoznaczne i całkowicie zgodne z obowiązującym od 20 lat w Polsce i Polskę prawem o ruchu drogowym. Wątpiących, wnikliwych, mających inne zdanie czyli uczonych zasad ruchu wg prawa korporacyjnego wojewódzkich ośrodków ruchu drogowego zapraszam do dalszej lektury. 

1. Art. 22 tej ustawy nie mówi nic o skrzyżowaniach, zakrętach, zjazdach, drogach z pierwszeństwem, także tych które zmieniają swój kierunek na skrzyżowaniach, o drogach wewnętrznych, drogach dojazdowych i drogach gruntowych, o drogach wielojezdniowych i skrzyżowanych skanalizowanych, w tym typu rondo.

2. Art. 22 ustawy PRD od zawsze mówi jedynie o zmianie pasa ruchu lub kierunku jazdy. Nie mówi też o kierunku ruchu pojazdu, bo o nim jest mowa w art. 25 tej samej ustawy, co wprost świadczy o tym, że kierunek ruchu i kierunek jazdy nie są tym samym. 

  

3. Kierunkowskazów używa się do sygnalizowania zamiaru opuszczenia pasa ruchu, czyli podłużnego pasa jezdni (biegnącego wzdłuż zgodnie z przebiegiem jezdni, a nie prosto) drogi po której porusza się kierujący. Czynić to można w celu wjazdu na sąsiedni pas ruchu (zmiana pasa ruchu), albo w celu zawrócenia lub opuszczenia jezdni z jej lewej lub prawej strony (zmiana kierunku jazdy). 

4. Kierunkowskazy nie służą ani do wskazywania kierunku w jakim zamierza się udać kierujący, ani strony skrzyżowania. 

5. Treść tabliczki T-6 jest częścią znaku ustalającego pierwszeństwo na skrzyżowaniu w przypadku nietypowej, a zatem mogącej zaskoczyć kierującego, zmiany przebiegu drogi z pierwszeństwem. Nie wskazuje zatem zmiany przebiegu pierwszeństwa lecz drogi z pierwszeństwem, która  na skrzyżowaniu zmienia swój kierunek. 

7. Tabliczka T-6 musi być zamontowana na wszystkich wlotach skrzyżowania, pomimo że niebezpieczny przebieg drogi z pierwszeństwem może dotyczyć tylko jednego z wlotów.

8. Nietypowy przebieg jezdni drogi z pierwszeństwem może, ale nie musi, być oznaczony znakami drogowymi w postaci linii prowadzących oraz linii krawędziowych.

9. Strzałki kierunkowe (znak P-8) malowane na jezdni od 20 lat nie mają związku z kierunkiem jazdy lecz z kierunkiem ruchu pojazdu. Wskazują kierunki w jakich można pojechać z danego pasa ruchu, przy czym jadąc pasem ruchu oznaczonym znakiem jednoimiennym, kierujący porusza się we wskazanym strzałką kierunku bez jego opuszczania.

10. Skrzyżowanie na którym droga z pierwszeństwem zmienia swój kierunek może być w wyjątkowych sytuacjach kierowane sygnalizacją świetlną.

11. Przy czynnej sygnalizacji świetlnej znaki drogowe ustalające pierwszeństwo, wraz z tabliczkami T-6, przestają mieć jakiekolwiek znaczenie. Dla kierujących po prostu przestają istnieć. 

12. Sygnalizacja nie ma wpływu na znaki pionowe inne niż ustalające pierwszeństwo oraz na oznakowanie poziome, zatem gdy przebieg jezdni drogi zmieniającej swój kierunek oznaczono znakami poziomymi (linie prowadzące i linie krawędziowe zmieniającej swój kierunek jezdni drogi), sygnalizacja musi być zgodna z jej przebiegiem i zwykle jest wówczas kierunkowa, a nie ogólna. Warto zwrócić uwagę na to, że przy czynnej sygnalizacji oznaczona znakami poziomymi droga zmieniająca swój kierunek jest po prostu drogą, już bez pierwszeństwa. 

Opracował Ryszard R. Dobrowolski

98. Pierwszeństwo łamane z sygnalizacją świetlną

98. Pierwszeństwo łamane na skrzyżowaniu z sygnalizacją świetlną

Na stronie Moto WP pojawił się poniższy rysunek z pytaniem o pierwszeństwo przy czynnej sygnalizacji świetlnej. Pomimo tylko dwóch pojazdów pojawiły się diametralnie różne odpowiedzi i wzajemne wyznania sympatii, głównie w postaci darmowej wzajemnej oceny poczytalności odpowiadających.

Rys. 1
Sygnalizatory ogólne S-1

Tak zaprojektowana sygnalizacja świetlna, jest zaprzeczeniem nie tylko idei skrzyżowania na którym droga z pierwszeństwem zmienia swój kierunek, ale także zaprzecza idei usprawnienia ruchu i poprawy jego bezpieczeństwa. 

Pierwszeństwo łamane wprowadza się tam, gdzie trzeba usprawnić ruch na jednym z kierunków, np. ze względu na komunikację miejską, hierarchię drogi czy nasilenie ruchu. Wbrew dyrektorom WORD i autorom książek dla kierowców, ale zgodnie z naszym i europejskim prawem, jadący drogą z pierwszeństwem bez zamiaru jej opuszczenia lub zawrócenia na niej jedzie nią, co do zasady możliwie blisko jej prawej krawędzi i to niezależnie od jej przebiegu w terenie zarówno na jak i między skrzyżowaniami. Jadąc drogą zmieniająca swój kierunek tam gdzie zamierzał się udać nie musi jej opuszczać, czyli zmieniać kierunku jazdy w rozumieniu art. 22 ustawy Prawo o ruchu drogowym.

Przy wyłączonej sygnalizacji świetlnej autobus jedzie drogą z pierwszeństwem bez potrzeby włączania kierunkowskazów, gdyż nie ma zamiaru zmiany kierunku jazdy wg art. 22 ustawy prd. Przy wielu pasach ruchu na drodze z pierwszeństwem można nimi jechać zgodnie z przebiegiem jej jezdni bez zmiany pasów ruchu i konieczności ustępowania pierwszeństwa. Autobus jedzie tu na lewą stronę skrzyżowania biegnącą łukiem w lewo drogą, co do zasady możliwie blisko jej prawej krawędzi.

To nie tabliczka T-6 jako taka stanowi integralną część znaku regulującego pierwszeństwo na skrzyżowaniach, a jej TREŚĆ, dlatego po włączeniu sygnalizacji świetlnej pierwszeństwo przed znakami ma sygnalizacja. To ona zamiast znaków, zgodnie z przyjętym algorytmem, reguluje pierwszeństwo na poszczególnych wlotach skrzyżowania. 

Przy takiej jak tu zastosowanej sygnalizacji świetlnej i organizacji ruchu (bez linii wskazujących przebieg jezdni) wraca się do układu klasycznego, który przecież świadomie zmieniono na "pierwszeństwo łamane", by np. kierowca autobusu komunikacji zbiorowej nie musiał ustępować pierwszeństwa pojazdom jadącym z naprzeciwka (tu czerwony samochód). Przy pierwszeństwie łamanym czerwony pojazd na rysunku 1 nadjeżdża z prawej strony drogą podporządkowaną.

Rys. 2

Sygnalizatory ogólne S-1 i ew. S-2

Przy pierwszeństwie łamanym zwykle nie stosuje się sygnalizatorów ogólnych, a jeśli już to tak by sygnalizacja pomagała, a nie utrudniała ruch i była zgodna z pomysłem na pierwszeństwo łamane, np. taka jak sygnalizacja wzbudzana przez kierującego autobusem (rys. 2). Po przejeździe autobusu układ wraca do takiego stanu jak na rys. 1.

Po to zmieniono w 1997 przepisy, by nie tylko dostosować je do prawa europejskiego i Konwencji wiedeńskiej, ale także i do nowych rozwiązań komunikacyjnych, m.in. dla obiektów typu rondo o dowolnej organizacji ruchu i skrzyżowań na których droga z pierwszeństwem zmienia swój kierunek. 

W obowiązujących przepisach jest mowa, że sygnał zielony zezwala na wjazd za sygnalizator, a dalsza jazda, jeżeli będzie możliwa, ma przebiegać zgodnie z obowiązującą organizacją ruchu na danym obiekcie, którą określają także znaki poziome.

Sygnalizacja świetlna nie ma wpływu na oznakowanie poziome, gdyż dotyczy tylko znaków regulujących pierwszeństwo przejazdu. Nie dotyczy zatem przebiegu jezdni, zwykle o wielu pasach ruchu, wyznaczonego liniami krawędziowymi i wyznaczonymi pasami ruchu jako zmieniająca swój kierunek. 

Zastosowanie wtedy sygnalizatorów ogólnych S-1 włączanych na zmianę cyklicznie, tak jak na pierwszym rysunku, byłoby przestępstwem drogowym (brak zgodności oznakowania). Organizator ruchu musiałby wówczas obowiązkowo zastosować sygnalizację kierunkową z sygnalizatorami S-3. 

Reguluje to tzw. "Czerwona książeczka" (rozp. 220 z 2003 roku) w zał 3. pkt. 6.2.1.2. "Stosowanie sygnału ogólnego i sygnału kierunkowego".

Rodzaje stosowanych sygnałów (ogólnych lub kierunkowych) dla kierujących pojazdami zależą od geometrii skrzyżowania, natężeń poszczególnych strumieni ruchu i przyjętej metody sterowania. Zaleca się, aby unikać wspólnego nadawania sygnału zielonego dla strumieni kolizyjnych o dopuszczalnym jednoczesnym zezwoleniu na ruch, co w szczególności dotyczy strumieni skręcających w lewo i strumieni na wprost (oraz na wprost i w prawo) z wlotu przeciwległego.

Zastosowanie sygnału kierunkowego (sygnalizator S-3) dla pojazdów skręcających w lewo jest obowiązkowe dla wlotu oznakowanego znakiem D-1 "droga z pierwszeństwem" z tabliczką T-6a wskazującą zmianę kierunku drogi z pierwszeństwem w lewo, jeżeli na skrzyżowaniu występuje ruch z kierunku przeciwnego.