89. Jazda w ruchu okrężnym

Jazda w ruchu okrężnym

wg portalu "zdamyto".

http://www.zdamyto.com/edu/zasady_ruchu_drogowego/jazda_w_ruchu_okr_nym

Artykuł komentuje mgr inż. Ryszard Roman Dobrowolski (kolor czerwony)

 Najpierw wyjaśnijmy sobie czym w rozumieniu ustawy Prawo o ruchu drogowym jest "ruch okrężny"?

"RUCH OKRĘŻNY" w rozumieniu dyspozycji znaku nakazu C-12, będącego wprost odpowiednikiem znaku D,3 "obowiązujący (nakazany) ruch okrężny" wg Konwencji wiedeńskiej o ruchu drogowym, to polska nazwa znanego i stosowanego bez najmniejszej przerwy na kontynencie europejskim od ponad wieku rozwiązania komunikacyjnego polegającego na jeździe jednokierunkową jezdnią która zmienia swój kierunek biegnąc bez końca dookoła dowolnego co do kształtu i wielkości nieprzejezdnego placu lub wyłączonej z ruchu wyspy środkowej.

1. [Obiekty budownictwa drogowego w postaci okrągłego lub owalnego zagospodarowanego na cele publiczne placu jak i jednopoziomowe skrzyżowania dróg publicznych skanalizowane wyłączoną z ruchu niedostępną publicznie okrągłą lub owalną wyspą środkową - uzup. autora] potocznie zwane rondami - to właśnie skrzyżowania dróg o ruchu okrężnym. 

Teza 1/1. Na samym wstępie sprzeczne z obowiązującym prawem, chociaż rozpowszechnione za sprawą popularnych poradników dla kierowców, stwierdzenie nieprawdy wprost zagrażające bezpieczeństwu ruchu drogowego. Brak wiedzy czym w rozumieniu zasad ruchu jest "skrzyżowanie o ruchu okrężnym" prowadzi do tego, że kierujący wyprzedzają pojazdy silnikowe na niekierowanych wlotach obiektów typu RONDO zorganizowanych wprost wg ogólnych zasad ruchu bez związku z "ruchem okrężnym". 

Teza 2/1. Żaden obiekt typu RONDO nie jest w całości jednym "skrzyżowaniem" w rozumieniu zasad ruchu (art. 2.10 prd), i jako taki nie jest też w rozumieniu ustawy Prawo o ruchu drogowym "skrzyżowaniem o ruchu okrężnym" o którym jest mowa w art. 24.7.3 prd i przed którym ostrzega znak A-8 "skrzyżowanie o ruchu okrężnym". 

Teza 3/1. Określenie "skrzyżowanie o ruchu okrężnym" (wg Konwencji "skrzyżowanie z ruchem okrężnym") to każde z wlotowych "skrzyżowań" (art. 2.10 prd) dowolnego co do wielkości i kształtu obiektu zorganizowanego wg zasad "ruchu okrężnego".

Teza 4/1. Określenie RONDO nie istnieje zarówno w polskim Kodeksie drogowym, jak i w obowiązującym Polskę prawie międzynarodowym dotyczącym zasad ruchu drogowego. Obiekt typu RONDO może być zorganizowany wg zasad ruchu okrężnego (Rys.1), lub wprost wg ogólnych zasad ruchu np. z podporządkowanymi lub nie wszystkimi wlotami i jednokierunkowymi jezdniami biegnącymi na wprost do wylotów. Obiekt typu RONDO z podporządkowanymi wszystkimi wlotami i jednokierunkowymi jezdniami biegnącymi spiralnie, odśrodkowo lub turbinowo na wprost do wylotów to  tzw. "nowoczesne rondo", które w Polsce jest bezprawnie znakowane znakami C-12 "ruch okrężny", co jest praprzyczyną niekończących się dyskusji o "ruchu okrężnym", "skrzyżowaniach", "rondach". Dzieje się to z powodu nieuprawnionego od 2002 roku rozumienia dyspozycji znaku C-12 wg prawa z roku 1983, tzn. wyłącznie jako nakazu kierunku jazdy z prawej strony wyspy środkowej na obiektach typu RONDO.

Rys. 1

Na rysunku  pokazano obiekt typu RONDO zorganizowany wg zasad "ruchu okrężnego" 

2. Pojazdy poruszają się po nich wokół położonej w środku wysepki, w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. 

Teza 1/2. Na obiektach zorganizowanych wg zasad "ruchu okrężnego" pojazdy poruszają się przeciwnie do ruchu wskazówek zegara okrężnie biegnącą jednokierunkową jezdnią (bez zmiany kierunku jazdy w rozumieniu art. 22 ustawy Prawo o ruchu drogowym), co do zasady w Polsce przy jej prawej krawędzi (art. 16.4 prd).

Teza 2/2. Przy organizacji ruchu opartej wprost na ogólnych zasadach ruchu jazda dookoła wyspy środkowej przeciwnie do ruchu wskazówek zegara wymaga skręcania w lewo wg art. 22.2.2 prd, czyli co do zasady z pasa ruchu  leżącego przy wyspie biegnącego na wprost do wylotu, co nie ma nic wspólnego z RUCHEM OKRĘŻNYM w rozumieniu dyspozycji znaku C-12. Wloty tak zorganizowanych obiektów nie maja prawa być znaczone znakami C-12 "ruch okrężny" gdyż od 2002 roku znak ten w polskim prawie (w prawie międzynarodowym nigdy nim nie był) nie jest już znakiem nakazu kierunku jazdy z prawej strony wyspy środkowej, odpowiednikiem znaku C-9.

3. W ostatnich latach w Polsce budowa tego typu skrzyżowań stała się bardzo popularna dlatego szkoląc się na kierowcę z pewnością pokonasz ich wiele.

Teza 1/3. Prawda jest taka, że od koniec ubiegłego wieku, za sprawą pomysłu Franka Blackmore, organizacja ruchu o polskiej nazwie "ruch okrężny" trafiła poza dużymi placami także na obiekty budownictwa drogowego w postaci jednopoziomowych niekierowanych niebezpiecznych skrzyżowań dróg publicznych. Obecnie poza "ruchem okrężnym" (przy tej organizacji ruchu pasy ruchu biegną jedynie okrężnie i nie ma strzałek kierunkowych na wlotach), obiekty typu RONDO są też organizowane wprost wg ogólnych zasad ruchu z pasami ruchu biegnącymi spiralnie, odśrodkowo lub turbinowo na wprost do wylotów.
Teza 2/3. Nie ma żadnych uniwersalnych zasad ruchu dotyczących poruszania się na RONDACH poza obowiązującym od dwóch dekad Kodeksem drogowym (ustawa Prawo o ruchu drogowym z 1997 roku i rozporządzenie o znakach i sygnałach drogowych z 2002 roku) i Konwencją wiedeńską o ruchu drogowym z 1968 roku. Kierujący ma obowiązek poruszać się na drogach publicznych zgodnie z obowiązującymi prawem zasadami ruchu właściwie co do miejsca na drodze i jego oznaczenia. Prawo korporacyjne WORD i stanowisko KRA nie są w Polsce obowiązującym prawem ustawowym, a jedynie nieuprawnioną interpretacja obowiązującego prawa opartą na nieobowiązującym od dwóch dekad Kodeksie drogowym z 1983 roku.

4. To iż zbliżamy się do ronda jest sygnalizowane łatwo rozpoznawalnym znakiem [nakazu C-12 i ew. ostrzegawczym A-8 - uzup. autora ].

Teza 1/4.  Znak C-12 "ruch okrężny" nie jest znakiem RONDO.  O tym, że kierujący zbliża się do obiektu typu RONDO o dowolnej organizacji ruchu informuje go tablica przedrogowskazowa ze schematycznym rysunkiem w kształcie okręgu. O tym, że obiekt tego typu jest zorganizowany wg zasad "ruchu okrężnego" ostrzega kierującego znak A-8 umieszczony nad tą tablicą, albo powiadamia go o tym zgodnie z obowiązującą od 2002 roku jego dyspozycją znak C-12.  

Teza 2/4.  I tu zaczyna się nasza polska patologia. Pomimo zmiany prawa w 2002 roku, drogowcy i organizatorzy ruchu (także WORD) BEZPRAWNIE uznają znak C-12, wg Kodeksu drogowego z roku 1983, jedynie za znak nakazu kierunku jazdy z prawej strony wyspy środkowej i dodają go bezprawnie do znaku A-7 na wlotach "nowoczesnych rond", co jest praprzyczyną niekończących się dyskusji o "skrzyżowaniach", "ruchu okrężnym", "rondach" i zmianie kierunku jazdy.

5. Dodatkowe użycie znaku ustąp pierwszeństwa przejazdu wpływa to pozytywnie na bezpieczeństwo takiego skrzyżowania. Kierowca dojeżdżając do niego musi: zmniejszyć prędkość, ustąpić pierwszeństwa pojazdom nadjeżdżającym z lewej strony, ale będąc już w ruchu okrężnym posiada pierwszeństwo w stosunku do wszystkich dojeżdżających pojazdów.

Teza 1/5. Zgodnie z Porozumieniami europejskimi z 1971 roku znak "ustąp pierwszeństwa" dodawany do znaku C-12 "ruch okrężny" reguluje pierwszeństwo na wlotach obiektów budownictwa drogowego zorganizowanych wg zasad "ruchu okrężnego" i jest UZUPEŁNIENIEM ZNAKU C-12, a nie odwrotnie. W polskim prawie ta regulacja znalazła się w 1983 roku, a pozaeuropejskich sygnatariuszy Konwencji wiedeńskiej o ruchu drogowym obowiązuje od roku 2006. Głównym zadaniem tego rozwiązania jest przeciwdziałanie blokowaniu się obiektów organizowanych wg klasycznych zasad ruchu okrężnego czyli z uprzywilejowanymi wlotami. 

6. Jeżeli zbliżamy się do skrzyżowania o ruchu okrężnym ważne jest by zająć odpowiedni pas na jezdni. To na jakim pasie się znajdujemy będzie decydować o możliwościach kierunków skrętu już na rondzie.

Teza 1/6. W rozumieniu zasad ruchu "skrzyżowaniem" (art. 2.10 prd), a zatem i "skrzyżowaniem o ruchu okrężnym" nie jest  w całości obiekt typu RONDO, i to niezależnie od zastosowanej na nim organizacji ruchu. "W rozumieniu zasad ruchu "skrzyżowaniem o ruchu okrężnym" jest każde "wlotowe skrzyżowanie" obiektu zorganizowanego wg zasad "ruchu okrężnego" (Rys.1). 

       Na zdjęciu poniżej widać  wlotowe  "skrzyżowanie" "obiektu typu rondo zorganizowanego wg zasad "ruchu okrężnego" w rozumieniu dyspozycji znaku C-12. To ono , a nie RONDO, nosi nazwę "skrzyżowanie o ruchu okrężnym". Przy organizacji "ruch okrężny" kierujący kontynuuje jazdę na wprost tą sama jezdnią, która zmienia swój kierunek biegnąc bez końca dookoła wyspy lub placu, a jeśli tak, to co do zasady ma obowiązek poruszać się przy prawej krawędzi tej jezdni (art. 16.4 prd). W Polsce lewym pasem ruchu może wjechać tylko wtedy gdy prawy pas ruchu jest zajęty. Wewnętrzny okrężnie biegnący pas ruchu służy tu jedynie do omijania i wyprzedzania innych kierujących.

Zdjęcie z artykułu

7. Jeżeli na jezdni przed skrzyżowaniem nie ma strzałek kierunkowych należy zająć: 

jeżeli chcemy skręcić w prawo – pas przy prawej krawędzi jezdni – włączamy prawy kierunkowskaz jeszcze przed wjazdem na rondo; 

jeżeli będziemy skręcać w lewo –pas przy środku lub lewej krawędzi w przypadku drogi jednokierunkowej – lewy kierunkowskaz włączamy dojeżdżając do skrzyżowania, a na prawy przełączamy w momencie kiedy zbliżamy się do wylotu, w który mamy zamiar skręcić; 

dowolny z pasów – jeżeli zamierzamy jechać prosto;

Teza 7/1. Tak sformułowane zasady ruchu na obiektach typu RONDO to wprost zaprzeczenie obowiązującego prawa i karygodne nakłanianie do jego łamania. Oto namacalny dowód na obowiązujące w WORD-ach bezprawie w postaci prawa zwyczajowego (korporacyjnego) opartego na pozbawionych jakiejkolwiek podstaw prawnych wymysłach interpretacyjnych twórców Kodeksu drogowego z 1983 roku. Skutki tych nauk spotykamy każdego dnia.
Teza 7/2. Na "jednopoziomowym skrzyżowaniu dróg publicznych skanalizowanym wyspą środkową zorganizowanym wg zasad ruchu okrężnego" pasy ruchu (podłużne pasy jezdni) biegną jedynie okrężnie więc też tak biegnie na takim obiekcie jego jezdnia. Na wlotach nie ma strzałek kierunkowych gdyż jadąc okrężnie biegnącą jezdnią kierujący nie zmienia kierunku jazdy w rozumieniu art. 22 ustawy Prawo o ruchu drogowym (kierunek zmienia jezdnia po której się on porusza). Ma obowiązek kontynuowania dotychczasowej jazdy na wprost jednokierunkowa jezdnia przy jej prawej krawędzi (art. 16.4 prd). Zmiana pasa ruchu jako manewr niebezpieczny, szczególnie na małych obiektach skanalizowanych wyspą środkową, powinien być ograniczony do niezbędnego minimum. Pasem obok kierujący może się poruszać tylko przy zajętym prawym pasie ruchu oraz gdy omija lub wyprzedza inny pojazd. Poza tym jadąc okrężnie biegnącą jezdnią nie wjedzie się wprost na żadną z dróg wylotowych ani przydrożną nieruchomość. Aby to uczynić kierujący musi opuścić okrężnie biegnąca jezdnię, na której w Polsce ma ustawowy obowiązek jazdy przy jej prawej krawędzi (art. 16.4 prd), skręcając z niej na wylotowym "skrzyżowaniu" lub "zjeździe" w prawo, zgodnie z art. 22.1, art. 22.2.1 i art. 22.5 prd co do zasady z pasa ruchu leżącego przy prawej krawędzi jezdni. Obiekt po prawej na rysunku poniżej (Rys. 2)
Teza 7/3.  To na obiektach typu rondo zorganizowanych wprost wg ogólnych zasad ruchu z jednokierunkowymi jezdniami biegnącymi na wprost do wylotów kierujący wybiera właściwy co do zamiarów pas ruchu i jedzie zgodnie ze wskazaniem strzałek kierunkowych P-8. Obiekt po lewej (Rys. 2). Przykład to oznaczone bezprawnie znakami C-12 (polska patologia) tzw. nowoczesne dwupasowe rondo odśrodkowe w Radomiu zorganizowane wprost wg ogólnych zasad ruchu.


• 
  

Rys.2
Ten sam obiekt infrastruktury drogowej typu RONDO  zorganizowany wg ogólnych zasad ruchu (po lewej) i wg zasad ruchu okrężnego (po prawej). 

8. Zawracanie na rondzie jest częstym poleceniem podczas egzaminu na prawo jazdy. Nie należy bać się tego manewru. Wiele zależy od samej budowy ronda. Do każdego należy stosować zasady ogólne: zajmujemy lewy pas ruchu, poruszamy się po wewnętrznej stronie skrzyżowania aż do momentu kiedy chcemy je opuścić, wtedy zmieniamy pas na prawy.

Teza 1/8.  Zawracanie w rozumieniu zasad ruchu (zmiana kierunku jazdy wg art. 22 prd bez opuszczania drogi na której wykonuje się ten manewr) na obiekcie typu RONDO lub innym co do kształtu obiekcie zorganizowanym wg zasad ruchu okrężnego z jedną okrężną jednokierunkową jezdnią lub wg ogólnych zasad ruchu z wieloma jednokierunkowymi jezdniami biegnącymi wprost do wylotów jest zabronione prawem, gdyż nie wolno zawracać na drogach (jezdniach) jednokierunkowych. 
         Można na takim obiekcie zawrócić w potocznym znaczeniu tego słowa z wykorzystaniem ronda na takiej samej zasadzie jak zawracanie na autostradzie z wykorzystaniem wiaduktu. Takie rozumienie zawracania nie ma jednak związku z art. 22 ustawy Prawo o ruchu drogowym. 
Teza 2/8. Egzaminator powinien w takiej sytuacji wydać dyspozycję dotyczącą jazdy w określonym kierunku (proszę pojechać w lewo, w prawo, na wprost lub wrócić do drogi wlotowej) lub wskazując numerycznie albo wg drogowskazu konkretny wylot, a nie nakazać wykonanie opisanego prawem manewru związanego ze zmianą kierunku jazdy w rozumieniu art. 22 ustawy Prawo o ruchu drogowym, którego na takim obiekcie wykonać nie wolno lub nie można. 
     Np. na obiekcie zorganizowanym wg zasad "ruchu okrężnego" nie można wykonać manewru skrętu w lewo, gdyż ideą tego rozwiązania komunikacyjnego jest wyeliminowanie niebezpiecznych lewoskrętów. Jedynym możliwym do wykonania jest manewr zmiany kierunku jazdy w prawo na wybranym dowolnie wylocie. Można natomiast pojechać na tak zorganizowanym obiekcie w lewo okrężnie biegnąca jednokierunkową drogą i tam skręcić w prawo na wskazanym wylocie.
   Można natomiast skręcić w lewo w rozumieniu art. 22.2.2 prd na obiekcie typu RONDO zorganizowanym wprost wg ogólnych zasad ruchu. Na niektórych typach rond turbinowych nie jest możliwy wyjazd na jezdnię drogi wlotowej przeznaczoną do jazdy w kierunku przeciwnym, czyli mówiąc potocznie nie da się zawrócić. 

9. Kiedy zmieniasz pas ruchu musisz zasygnalizować ten zamiar za pomocą kierunkowskazu oraz ustąpić pierwszeństwa pojazdom, które jadą po tym pasie. Dotyczy to zarówno zmiany pasa z lewego na prawy jak i odwrotnie.

Teza 1/9.  Zmiany pasów ruchu nie mogą być łączone z równoczesną zmianą kierunku jazdy, gdyż to dwa różne manewry. Pasów ruchu nie wolno zmieniać w obrębie "skrzyżowań" w rozumieniu zasad ruchu (art. 2.10 prd). Należy to uczynić przed wjazdem na tak rozumiane "skrzyżowanie", zarówno wlotowe jak i wylotowe. Na nowoczesnych rondach turbinowych zmiana pasa ruchu w jego obrębie jest niedopuszczalna, co jest ideą tego rozwiązania komunikacyjnego.

10. Wyprzedzanie jest dozwolone na skrzyżowaniu o ruchu okrężnym (jeżeli jego budowa na to pozwala).

Teza 1/10. Uwaga dodana w nawiasie świadczy o braku wiedzy czym w rozumieniu zasad ruchu jest "skrzyżowanie o ruchu okrężnym". Wiemy już, że nie jest nim w całości obiekt typu RONDO i to niezależnie od jego organizacji ruchu. Na obiektach zorganizowanych wg zasad "ruchu okrężnego", nie tylko typu RONDO, wolno wyprzedzać za zgodą art. 24.7.3 ustawy Prawo o ruchu drogowym pojazdy silnikowe w obrębie wlotów (skrzyżowania o ruchu okrężnym), a w pozostałych miejscach na zasadach ogólnych. Pozwolenie na wyprzedzanie na "skrzyżowaniach o ruchu okrężnym" zgodnie z ustaleniami Porozumień europejskich dotyczy tej jezdni która posiada pierwszeństwo. 
Teza 2/10. Pozwolenie na wyprzedzanie pojazdów silnikowych nie dotyczy zatem obiektów typu RONDO, a jedynie wlotów na obiekt zorganizowany wg zasad "ruchu okrężnego" o dowolnej wielkości i kształcie. Jeżeli RONDO lub inny obiekt skanalizowany wyspą środkową nie jest zorganizowany wg zasad ruchu okrężnego nie ma prawa być znakowany znakami C-12, a na jego niekierowanych wlotach, nawet gdy zostaną one bezprawnie oznakowane znakami C-12 traktowanymi jako znaki nakazu kierunku jazdy z prawej strony wyspy środkowej,  nie wolno wyprzedzać pojazdów silnikowych.

11. Przy wlotach ronda bardzo często spotkamy pasy dla pieszych dlatego wymagana jest dodatkowa uwaga i wysoka koncentracja.

Teza 1/11. Poza zakazem wyprzedzania bezpośrednio przed i na przejściach dla pieszych oczekującemu na wjazd nie wolno też zajmować pasa ruchu lub przejazdu dla rowerów. Należy pamiętać, że pasy ruchu dla pieszych i przejazdy dla rowerów, poza wlotami na obiekty typu RONDO można spotkać także na jezdniach biegnących wokół dużych placów o dowolnej wielkości i kształcie, z tego powodu, że w odróżnieniu od wysp środkowych, są one zagospodarowane na cele publiczne. Takie obiekty mogą być także zorganizowane wg zasad "ruchu okrężnego" co pokazano poniżej.

Przejście dla pieszych prowadzące do kościoła. Okrągły "Plac 1000-lecia"  w Siedlcach zorganizowany wg zasad "ruchu okrężnego". Foto Janusz Jurzyk

Przejście dla pieszych na  prostokątnym "Placu Pułaskiego w Olsztynie"  zorganizowanym wg zasad "ruchu okrężnego". Potrącenie pieszego. Foto Kamil Zaręba