347. Znak A-7 "ustąp pierwszeństwa" na połączeniu drogi wewnętrznej lub gruntowej z drogą publiczną.
----------------------------------------------
1. Czy połączenie drogi wewnętrznej z drogą publiczną poza skrzyżowaniem, np. wyjazd ze stacji paliw, może być oznaczone znakiem A-7 "ustąp pierwszeństwa"?
Stawianie samotnego znaku A-7 "ustąp pierwszeństwa" w innym miejscu niż droga podporządkowana przed skrzyżowaniem z drogą z pierwszeństwem jest niedozwolone.
2. Czy każda droga na obszarze należącym do spółdzielni mieszkaniowej lub osiedla, albo inaczej, czy każda droga wewnętrzna, by być drogą wewnętrzną, musi być oznaczona znakami drogowymi D-46 i D-47 "droga wewnętrzna"?
Droga wewnętrzna nie musi być oznakowana znakami D-46 i D-47 "droga wewnętrzna".
3. Kierowca wjeżdża do lasu drogą twardą przy której znajdują się domy mieszkalne, ale ta asfaltowa droga biegnie dalej w głąb lasu. Czy to nadal ogólnodostępna droga wewnętrzna skoro nie oznaczono jej znakami D-46 i D-47 "droga wewnętrzna"? A może to droga leśna o ograniczonym dostępie?
Jeżeli droga dojazdowa do posesji biegnie dalej do lasu, w miejscu gdy staje się drogą leśną o ograniczonym dostępie, ma obowiązek być oznaczona znakiem B-1 "zakaz ruchu w obu kierunkach" bez tabliczki lub z tabliczka "Nie dotyczy ...". Zwykle dalszy wjazd jest zabezpieczony szlabanem.
https://www.google.com/maps/@54.4890322,18.5014855,3a,45.4y,304.02h,91.41t/data=!3m6!1e1!3m4!1sSbflEL3eWYGAb6aioPzHjw!2e0!7i13312!8i6656
https://www.google.com/maps/@54.4923099,18.50569,3a,53.9y,44.88h,84.41t/data=!3m6!1e1!3m4!1st0qtiCeNXRPDHeSb0Ffbiw!2e0!7i13312!8i6656
4. Kierujący wjeżdża do lasu na zjeździe z drogi twardej na gruntową. Czy brak oznakowania pozwala na wjazd na tą drogę?
W Polsce brak oznakowania wjazdu na drogę leśną jest równoznaczne z brakiem pozwolenia na wjazd.
By była możliwość wjazdu do lasu zjazd musi być oznakowany drogowskazem lub znakiem D-18 "parking".
https://www.google.rs/maps/@51.8685456,16.4744859,3a,44y,313.37h,87.35t/data=!3m6!1e1!3m4!1sZ_DL6hT8auyQZPcyUR_NUg!2e0!7i13312!8i6656?hl=pl
Niestety leśnicy nie stawiają drogowskazów. Miejscowi znają drogę do swoich domostw i wsi położonych w lasach, a brak drogowskazu odstrasza grzybiarzy.
https://www.google.rs/maps/@51.6426341,17.2102583,3a,75y,180.16h,77.48t/data=!3m6!1e1!3m4!1sGNcbnE5zcsWpyHNyY7VrXw!2e0!7i13312!8i6656?hl=pl
Można wjechać do lasu także wtedy gdy nie przekroczy się granicy pasa drogowego (linia oznaczona słupkami granicznymi). Za tą granicą jest już teren lasu.
https://www.google.rs/maps/@51.4654129,17.1665306,3a,73.2y,257h,81.04t/data=!3m6!1e1!3m4!1sQPq9cU4u_zfVSk6brD2vFA!2e0!7i16384!8i8192?hl=pl
Zainteresowanych zapraszam do dalszej lektury.
1. Wstęp.
Droga publiczna i droga wewnętrzna to określenia ustawy o drogach publicznych z 1985 roku.
Droga publiczna jest budowlą drogową określonej klasy, z której może korzystać każdy lub prawie każdy, jak np. ograniczenie dostępu do autostrady i drogi ekspresowej, a która zaliczona jest na podstawie tej ustawy, ze względu na funkcję jaką pełni rolę w sieci drogowej, do jednej z czterech kategorii dróg.
Przykład wielojezdniowej drogi publicznej zlokalizowanej w pasie drogowym
Do końca 1998 roku, czyli do czasu wprowadzenia reformy ustrojowej państwa, do ogólnodostępnych dróg publicznych zaliczano drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe i gminne oraz tzw. wewnętrzne drogi zakładowe będące własnością przedsiębiorstw, stanowiące dojazd do dróg publicznych, także z pól i lasów.
Od 1 stycznia 1999 roku dostępne publicznie drogi zakładowe zostały zakwalifikowane do kategorii dróg wewnętrznych. Część z nich została oddana we władanie gminom i powiatom.
Problemem są do dziś dnia drogi leśne opisane prawem leśnym, często o podwójnym zarządzie, o których będzie mowa na końcu opracowania.
Drogami wewnętrznymi wg ustawy o drogach publicznych, są dostępne publicznie drogi dopuszczone do ruchu lub postoju pojazdów, ruchu pieszych oraz pędzenia zwierząt, drogi rowerowe, parkingi oraz place przeznaczone do ruchu pojazdów, niezaliczone do żadnej z kategorii dróg publicznych i które, co ważne, nie są zlokalizowane w pasie drogowym tych dróg (art. 8.1).
Rys. 2
Słupek graniczny pasa drogowego
Pas drogowy o którym jest mowa w tym przepisie, to działka budowlana w postaci wydzielonego liniami granicznymi, w praktyce żółtymi słupkami (rys. 2), gruntu wraz z przestrzenią nad i pod jego powierzchnią, w którym to pasie jest zlokalizowana droga publiczna jedno lub wielojezdniowa oraz obiekty budowlane i urządzenia techniczne związane z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu, a także urządzenia związane z potrzebami zarządzania drogą.
Nie sposób nie przypomnieć tym wszystkim którzy wciąż tkwią w Kodeksie drogowym z czasów PRL, że do końca 1997 roku drogę i skrzyżowanie, z punktu widzenia zasad ruchu, wbrew prawu europejskiemu, rozumiano właśnie jako budowlę drogową, także złożoną, będącą częścią pasa drogowego. Za drogę w rozumieniu zasad ruchu uznawano zatem także drogę wielojezdniową wraz z pasami dzielącymi i wydzielonymi torowiskami pojazdów szynowych.
Niestety ministerialni urzędnicy odpowiedzialni za prawną regulację ruchu drogowego w PRL pomylili dostępną publicznie drogę, o której jest mowa w obowiązujących Polskę traktatach, z drogą publiczną w rozumieniu budowli drogowej i ustawy o drogach publicznych.
Ponieważ kierujący porusza się zawsze tylko po jednej jezdni dowolnej drogi i dotyczą go tylko znaki drogowe umieszczone na lub przy jezdni tej drogi, nie miałoby to znaczenia, gdyby w konsekwencji jednego błędu nie popełniono kolejnego, jakim było, przez wadliwe rozumienie drogi, wadliwe rozumienie skrzyżowania wg ustawy Prawo o ruchu drogowym.
Uznając bezprawnie drogę wielojezdnipową za jedną drogę w rozumieniu zasad ruchu, uznano za jedno skrzyżowanie w rozumieniu zasad ruchu, poza elementarnymi dla zasad ruchu skrzyżowaniami zwykłymi, także złożone z tych skrzyżowań skrzyżowania skanalizowane.
Świadomie manipulowano prawem, by uzasadnić tezę wg której budowla typu rondo powstała przez skanalizowanie okrągłą wyspą środkową skrzyżowania dróg, to nadal pod względem zasad ruchu to samo jedno skrzyżowanie o kierunkowej organizacji ruchu.
Na domiar złego zmieniono wtedy także znaczenie znaku C-12 sprowadzając ten znak, wbrew umowom europejskim i Konwencji wiedeńskiej o ruchu drogowym, do symbolu budowli typu rondo i znaczenia znaku C-9.
Pomimo upływu 20 lat i zmiany prawa o ruchu drogowym na zgodne z umowami europejskimi, tak wadliwie, za milczącym przyzwoleniem ministerialnych urzędników, nadal drogę, skrzyżowanie i znak C-12 rozumieją drogowcy oraz egzaminatorzy sprawdzający poziom wiedzy kandydatów na kierowców. Jest to jawną kpiną z prawa i obywateli oraz przyczyną niekończących się dyskusji o skrzyżowaniach, także tych o ruchu okrężnym oraz tych na których droga z pierwszeństwem zmienia swój kierunek, o rondach, placach i skwerach, o kierunku jazdy i ruchu oraz o "ruchu okrężnym".
Od 20 lat drogą w rozumieniu zasad ruchu jest wydzielony pas terenu składający się z jezdni, jednej jezdni, oraz tego co do niej bezpośrednio przylega (pobocza, chodnika, drogi dla rowerów lub drogi dla pieszych) łącznie z torowiskiem pojazdów szynowych znajdującym się w obrębie tego pasa. Ten wydzielony pas terenu przeznaczony jest do ruchu lub postoju pojazdów, ruchu pieszych, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt. Sama jezdnia, przy braku pobocza, chodnika drogi dla pieszych lub drogi dla rowerów, jest też drogą w rozumieniu zasad ruchu. W skład drogi w rozumieniu zasad ruchu nie wchodzą powierzchnie wyłączone z ruchu, wyspy, wysepki i pasy dzielące oraz wydzielone torowiska pojazdów szynowych, które są elementem drogi, ale w rozumieniu budowli drogowej.
2. Połączenie drogi publicznej z wewnętrzną.
Oznakowanie połączeń dróg wewnętrznych z drogami publicznymi oraz utrzymanie urządzeń bezpieczeństwa i organizacji ruchu, związanych z funkcjonowaniem tych połączeń, należy do zarządcy drogi publicznej (art. 8.4).
Generalna zasada głosi, że odpowiedzialnym za oznakowanie skrzyżowań dróg odpowiada zarządca drogi wyższej kategorii, zatem to od zarządcy drogi publicznej będzie zależało właściwe oznakowanie drogi wewnętrznej na ich połączeniu.
Należy mieć świadomość tego, że droga wewnętrzna kończy się w miejscu ustawienia znaków końca i początku drogi wewnętrznej, a nie na krawędzi drogi publicznej.
Odcinek jezdni między drogą wewnętrzną, a jezdnią drogi publicznej to droga dojazdowa leżąca w obrębie pasa drogowego drogi publicznej, a zatem nie droga wewnętrzna. To jak zarządca drogi publicznej potraktuje ten odcinek drogi z punktu widzenia zasad ruchu drogowego, zależy od tego, czy mamy do czynienia z połączeniem tych dróg na skrzyżowaniu w rozumieniu zasad ruchu, czy poza tak rozumianym skrzyżowaniem na wjazdach lub wyjazdach.
Zgodnie z załącznikiem Nr 1 "Znaki drogowe pionowe" do rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków drogowych, znak D-46 „droga wewnętrzna” stosuje się w celu wskazania wjazdu z drogi publicznej na ogólnodostępną niepubliczną drogę zwaną wewnętrzną, a znak D-47 wskazuje wyjazd z drogi wewnętrznej, który powinien być ustawiony w tym samym przekroju poprzecznym drogi co znak początku drogi wewnętrznej.
Znaki D-46 i D-47, określające jedynie początek i koniec drogi wewnętrznej, są znakami przeznaczonymi tylko dla tych którzy wjeżdżają na drogę wewnętrzną lub z niej zjeżdżając włączają się do ruchu w rozumieniu art. 17 ustawy Prawo o ruchu drogowym.
Znaków wskazujących początek lub koniec drogi wewnętrznej nie stosuje się na wjazdach (wyjazdach) do obiektów leżących przy drodze, chyba że ze względu na rodzaj obiektu (kompleks budynków o różnym przeznaczeniu) lub charakter wyjazdu mogłoby budzić wątpliwości, że jest to wjazd na ogólnodostępną drogę niepubliczną (wewnętrzną).
Z tego zapisu wprost wynika, że nie każda droga wewnętrzna musi być oznaczona znakiem D-46 i w konsekwencji znakiem D-47.
Z punktu widzenia zasad ruchu (rt. 2.10 ustawy Prawo o ruchu drogowym) droga wewnętrzna, nawet gdy jest drogą twardą, nie tworzy skrzyżowania z inną drogą twardą.
Nie należy tu doszukiwać się odcinka 20 metrów drogi twardej i mierzyć długości drogi od znaku "koniec drogi wewnętrznej" do krawędzi jezdni drogi poprzecznej, gdyż liczy się tu odcinek jezdni drogi w rozumieniu wydzielonego pasa terenu (art. 2.1 ustawy Prawo o ruchu drogowym), a nie drogi publicznej lub wewnętrznej w rozumieniu ustawy o drogach publicznych.
3. Połączenie drogi wewnętrznej z drogą z pierwszeństwem poza skrzyżowaniem w rozumieniu art. 2.10 ustawy Prawo o ruchu drogowym.
Nie ma problemu z brakiem znaku D-46 na drogach dochodzących do drogi publicznej posiadającej pierwszeństwo ustalone znakami drogowymi.
Jeżeli przy drodze są zjazdy do posesji, na parkingi, stacje paliw, i wszelkiego rodzaju place zlokalizowane w sąsiedztwie drogi publicznej, a dokładnie poza pasem drogowym tej drogi, to zwykle nie ma problemu by mieć tego świadomość, pomimo braku znaku D-46.
Gdy do drogi publicznej dochodzi droga osiedlowa, często zbiorcza, to bez znaku D-46 trudno mieć pewność, że to droga wewnętrzna, szczególnie wtedy gdy droga publiczna nie jest drogą z pierwszeństwem.
Dla jadącego drogą z pierwszeństwem, bez zamiaru opuszczenia jezdni tej drogi, istotnym jest oznakowanie drogi z pierwszeństwem, a nie dróg poprzecznych, za oznakowanie których także odpowiada zarządca drogi z pierwszeństwem.
Jak wspomniano wcześniej połączenie drogi publicznej z drogą wewnętrzną może mieć miejsce na skrzyżowaniu z inną drogą publiczną lub poza nim.
Zatem jeżeli na drodze z pierwszeństwem nie ma przed połączeniem dróg powtórzonego znaku D-1 lub znaku A-6, to znaczy że ta droga nie tworzy skrzyżowania w rozumieniu zasad ruchu.
Rys. 3
Połączenie drogi wewnętrznej z drogą z pierwszeństwem
Rys. 4
Połączenie drogi wewnętrznej z drogą z pierwszeństwem
drogą dojazdową
Zdarza się, że zarządca drogi wewnętrznej stawa bezprawnie na wylocie, np. ze stacji paliw lub z parkingu, przed wjazdem na jezdnię drogi z pierwszeństwem znak A-7 "ustąp pierwszeństwa".
Zapomina, że nie ma prawa do stawiania znaków w obrębie drogi publicznej oraz o tym, że samotny znak A-7 wymaga postawienia na drodze z pierwszeństwem znaku informacyjnego D-1 "droga z pierwszeństwem" lub ostrzegawczego A-6 "skrzyżowanie z drogą podporządkowaną", gdyż mamy wtedy do czynienia ze skrzyżowaniem w rozumieniu zasad ruchu, a nie wyjazdem z drogi wewnętrznej.
Znak A-7 "ustąp pierwszeństwa" ostrzega przecież o skrzyżowaniu z drogą z pierwszeństwem, który stawia się samotnie, tylko na drodze podporządkowanej.
Zamiast znaku A-7 można postawić na wylocie ze stacji paliw, parkingu lub innego przydrożnego miejsca znak STOP, który prawo pozwala stawiać także w innych miejscach niż na drodze podporządkowanej, w tym nawet na drogach z pierwszeństwem.
Rys. 5
Połączenie drogi wewnętrznej z drogą z pierwszeństwem
drogą dojazdową oznaczoną znakiem B-20
Jeżeli na drodze wewnętrznej lub powiązanych z nią innymi drogami wewnętrznymi, np. na parkingach przed galeriami handlowymi, mają obowiązywać zasady ruchu w pełni zgodne z tymi obowiązującymi na drogach publicznych, to tą drogę lub pewien zbiór dróg wewnętrznych, oznacza się zamiast znakami znakami D-46 i D-47, znakami D-52 i D-53 "strefa ruchu".
4. Połączenie drogi wewnętrznej z drogą publiczną na skrzyżowaniu w rozumieniu art. 2.10 ustawy Prawo o ruchu drogowym.
Poprawne oznakowanie dróg gwarantuje jedynie właściwe rozumienie znaczenia i zakresu stosowania znaków drogowych oraz świadomość tego, że budowle w postaci drogi publicznej i skrzyżowania dróg publicznych w rozumieniu ustawy o drogach publicznych, to nie to samo, co droga i skrzyżowanie w rozumieniu zasad ruchu drogowego.
Niewłaściwe stosowanie znaków drogowych jest przestępstwem drogowym, a przykładów na bezkarne popełnianie takich przestępstw jest wiele. Niestety odpowiedzialność karna dotyczy tylko niewłaściwego oznakowania dróg wewnętrznych, gdyż ustawodawca uznał, że zarządcy dróg publicznych, tak jak Policja i Papież, są nieomylni.
Kierującego obowiązują znaki i sygnały drogowe dotyczące jezdni drogi po której się aktualnie porusza.
Przed skrzyżowaniem w rozumieniu zasad ruchu na drodze z pierwszeństwem stawia się znak D-1 lub znak A-6, a skoro tak, to na drogach wlotowych musi stać znak A-7 "ustąp pierwszeństwa " lub znak B-20 STOP.
To czy miejsce na drodze jest skrzyżowaniem czy nie, jest o tyle ważne, że skrzyżowanie w rozumieniu zasad ruchu odwołuje wiele znaków drogowych, a zbliżanie się do niego wymaga wielu opisanych prawem zachowań, w tym, zachowania szczególnej ostrożności. Kierujący nie może mieć zatem żadnych wątpliwości, że zbliża się do skrzyżowania w rozumieniu zasad ruchu drogowego.
Na istniejącym skrzyżowaniu żaden z wlotów nie ma prawa być drogą która z drogą twardą nie tworzy skrzyżowania, zatem nie może być drogą wewnetrzną. Jeżeli jakiś wlot jest nią lub jej przedłużeniem, to korzystając z tego, że ta droga kończy się w miejscu ustawienia znaku "koniec drogi wewnętrznej", który nie może stać w pasie drogowym drogi publicznej, stawia się przed drogą z pierwszeństwem znak B-20 STOP lub znak A-7 "ustąp pierwszeństwa" czyniąc ją podporządkowaną drogą publiczną i to niezależnie od długości odcinka drogi między jezdnią drogi z pierwszeństwem i znakiem "Droga wewnętrzna".
Można znak A-7 postawić na tym samym słupku co znak "Koniec drogi wewnętrznej", gdyż znak A-7 może stać w pewnej odległości (do 25 m na terenie zabudowanym) od skrzyżowania.
Rys. 6
Połączenie drogi wewnętrznej z drogą z pierwszeństwem
na skrzyżowaniu
(znak D-47 i A-7 na jednym słupku)
Ponieważ znak "koniec drogi wewnętrznej" można montować na odwrocie znaku "Początek drogi wewnętrznej", znak A-7 lub STOP może stać możliwie blisko jezdni drogi z pierwszeństwem samotnie, bez znaku D-47.
Rys. 7
Połączenie drogi wewnętrznej z drogą z pierwszeństwem na skrzyżowaniu
(znak D-46 i D-47 na jednym słupku)
Wyjeżdżający z drogi podporządkowanej po przeciwnej stronie niż droga wewnętrzna, i odwrotnie, nie musi się wtedy zastanawiać czy ma pierwszeństwo przed nadjeżdżającym z przeciwnego kierunku, gdyż to ta sama droga.
Jadący drogą z pierwszeństwem też nie ma problemu widząc przed skrzyżowaniem znak D-1 "droga z pierwszeństwem".
Rys. 8
Połączenie drogi wewnętrznej z drogą publiczną
na skrzyżowaniu równorzędnym
Podobnie jest ze skrzyżowaniami na których znakami nie ustalono pierwszeństwa, czyli na skrzyżowaniu równorzędnym.
Ponieważ znak A-5 umieszcza się na wszystkich wlotach na skrzyżowanie, znak "koniec drogi wewnętrznej" powinien być zamontowany przez właściciela terenu lub zarządcę drogi wewnętrznej, od tyłu znaku początku tej drogi w oddaleniu od skrzyżowania. Wloty skrzyżowania znakuje zarządca drogi publicznej.
Znak A-5 stosuje się w obszarze zabudowanym, jeżeli skrzyżowanie może nie być jednoznacznie postrzegane przez kierujących jako równorzędne lub geometria skrzyżowania może sugerować inne zasady pierwszeństwa, a także wtedy gdy na skrzyżowaniu występuje wlot drogi, która na poprzedzającym odcinku ma pierwszeństwo nadane znakiem drogowym D-1 lub A-6 (rozporz. 220 z 2003 roku).
5. Drogi leśne i drogi dojazdowe do gruntów rolnych.
Drogi leśne i drogi dojazdowe do pól uprawnych od 1999 roku są drogami wewnętrznymi (ustawa o drogach publicznych art. 8), a nie jak było wcześniej drogami zakładowymi. Drogi wewnątrz lasów oraz wśród pól przeznaczone do wewnętrznej komunikacji zaliczane są wg ewidencji gruntów do obszarów lasów lub pól.
Na mocy art. 29 ustawy o lasach z 1991 roku, na drogach leśnych ruch pojazdów silnikowych, motorowerów i zaprzęgów konnych jest dozwolony tylko wtedy, gdy są one oznakowane drogowskazami dopuszczającymi ruch po tych drogach do wskazanych na drogowskazie miejscowości lub innego ogólnodostępnego miejsca. Ta sama ustawa nie nakłada obowiązku oznakowania wlotów zakazem wjazdu do lasu znakami drogowymi, zatem należy przyjąć, że co do zasady nieoznakowana droga biegnąca przez las, nie jest dopuszczona do ruchu.
Jednak jeżeli droga do lasu po minięciu domostw, parkingu, lub innego miejsca do którego dojazd nie był zabroniony, biegnie dalej, ale nie jest już ogólnodostępną drogą wewnętrzną, zwykle zamyka się ją szlabanem ze znakiem zakazu B-1 "zakaz ruchu w obu kierunkach" z tabliczką wskazującą ewentualnie kogo ten zakaz nie dotyczy.
W lasach, gdy na jezdni nie ma ciągłej linii krawędziowej, wolno zjechać na pobocze lub zjazd, jednak nie dalej niż poza granicę pasa drogowego oznaczonego słupkami granicznymi.
Na wewnętrznych drogach leśnych o ograniczonym dostępie kierujący, także jeźdźcy, mogą poruszać się tylko za zgodą właściciela terenu, zwykle po uiszczeniu stosownej opłaty.
Opracował Ryszard R. Dobrowolski
