22. Rondo Ziętka w Katowicach - wadliwa organizacja ruchu

      Rondo im. Ziętka w Katowicach

Wielu kierujących zastanawia się jak jest zorganizowane Rondo Ziętka w Katowicach. Czy wprost wg ogólnych zasad ruchu, czyli zgodnie ze strzałkami kierunkowymi P-8 namalowanymi na wlotach, czy "okrężnie" wg zasad RUCHU OKRĘŻNEGO, czyli zgodnie ze strzałkami na znaku C-12 "ruch okrężny".

1. Rondo im. Ziętka w Katowicach widziane z lotu ptaka

Gdyby nie patologia, która zawitała na polskich drogach w 2005 roku, zwana "polską szkołą znakowania rond", wystarczyłoby popatrzeć na oznakowanie wlotów, by wiedzieć jaka jest obowiązująca organizacja ruchu na tym, złożonym z wielu klasycznych skrzyżowań, jednopoziomowym skrzyżowaniu dróg publicznych w formie placu, na którym podporządkowano wszystkie wloty. 

Rondo Ziętka  nigdy nie było i nie jest, gdyż być nie może, w całości (pod względem zasad ruchu) jednym klasycznym "skrzyżowaniem". Żaden przepis prawa, także międzynarodowego, nie pozwala na to, by jakikolwiek złożony z wielu zwykłych skrzyżowań obiekt budownictwa drogowego, niezależnie od jego wielkości i kształtu, można było uznać w całości, pod względem zasad ruchu drogowego, za jedno klasyczne skrzyżowanie zdefiniowane w art. 2.10 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Nie ma też żadnego uprawnienia, by tworzyć dla takiego złożonego obiektu jakieś specjalne zasady ruchu, sprzeczne z obowiązującym Kodeksem drogowym i obowiązującymi Polskę umowami międzynarodowymi.

Zacznijmy od znaku C-12 (§36 r.z.s.d. z 2002), który  od 1999  roku nie jest już znakiem nakazu kierunku jazdy (§35 r.z.s.d. z 2002) z prawej strony wyspy środkowej ronda, bezprawnie traktowanego pod względem zasad ruchu w całości jako jedno klasyczne skrzyżowanie.

Zgodnie z polskim, obowiązujacym od dwóch dekad, prawem, Porozumieniami europejskimi z 1971 roku oraz  Konwencją wiedeńską o znakach i sygnałach drogowych z 1968 roku, znak nakazu C-12 "ruch okrężny" jest wprost odpowiednikiem znaku nakazu organizacji ruchu D, 3 "obowiązujący ruch okrężny" (compulsory roundabout), a nie znakiem nakazu kierunku jazdy z prawej strony wyspy środkowej ronda, jakim uczyniono go, bez jakiegokolwiek uprawnienia, w Kodeksie drogowym z 1983 roku.

Przy organizacji ruchu "ruch okrężny" na wlotach, prawidłowo oznaczonych wtedy znakami C-12, nie ma prawa być strzałek kierunkowych, bowiem jezdnia i jej podłużne pasy (pasy ruchu) biegną od każdego wlotu bez końca jedynie okrężnie, a nie od wlotu do wylotu.

Niestety na wlotach ronda Ziętka, poza znakami C-12 "ruch okrężny", są jeszcze strzałki kierunkowe, a te są zaprzeczeniem "ruchu okrężnego". Skoro na wlotach są zarówno strzałki kierunkowe, jak i znak C-12, to każdy kierujący właściwie rozumiejący znaczenie znaku nakazu C-12, ma prawo przypuszczać, że mamy na tak oznakowanym obiekcie dwie wzajemnie wykluczające się organizacje ruchu. 

I rzeczywiście, jak się przekonuje po wjeździe, pasy ruchu biegną tu zarówno okrężnie, łącznie z okrężnie oznaczoną linią krawędziową jezdni, jak i na wprost do wylotów (znaki F-10 ze strzałkami kierunkowymi i linie prowadzące), co musi prowadzić do nieporozumień, kolizji i wypadków oraz wzajemnie wykluczających się poglądów dotyczących zasad pokonywania tego obiektu przez kierujących. 

Nie ma problemów na skrzyżowaniach wlotowych, gdyż to albo skręt w prawo z obu pasów ruchu na jezdnię drogi jednokierunkowej, albo kontynuacja dotychczasowej jazdy na wprost zmieniającą swój kierunek jednokierunkową jezdnią.

Dwa skrzyżowania wlotowe są typu X, ze zjazdem sąsiadującym bezpośrednio z wjazdem i z nimi, gdyby nie wadliwe znakowanie (niezgodna z przebiegiem jezdni zewnętrzna okrężnie biegnąca w poprzek wylotu linia krawędziowa), nie powinno być żadnych problemów. Wjeżdżający widząc biegnąca na wprost do wylotu jezdnię, zanim ją przetnie, ustępuje pierwszeństwa jadącym na obu jej pasach i to wszystko. Jadący do wylotu prawym pasem ruchu miał na wlocie strzałkę na wprost i w prawo, więc nie ma prawa skręcić tu w lewo z prawego pasa ruchu. Wbrew znakom C-12 ruch nie odbywa się na rondzie Ziętka zgodnie z zasadami ruchu okrężnego", czyli biegnącą okrężnie dookoła placu jednokierunkową jezdnią. Jednokierunkowe jezdnie biegną na nim od wlotów na wprost do wylotów. Na rysunku 2 poprawione oznakowanie poziome.

2. Skrzyżowanie wlotowe  typu X -  ogólne zasady ruchu

Pozostałe dwa skrzyżowania wlotowe, po przeciwległych stronach ronda Ziętka, to skrzyżowania zwykłe typu T łączących się dróg posiadających jezdnię. Tu wjeżdżający skręcają w prawo z dwóch pasów ruchu na jezdnię jednokierunkowej drogi biegnącej na wprost do następnego wylotu. Nie kontynuują jazdy na wprost tak jak na poprzednim skrzyżowaniu, gdyż tu między wlotem i wylotem jest odcinek przeplatania strumieni ruchu, odcinek jednokierunkowej jezdni dojazdowej do kolejnego skrzyżowania wylotowego z ronda.

3. Skrzyżowanie wlotowe  typu T - ogólne zasady ruchu

Dlaczego oznakowanie wlotu powinno zostać bezwzględnie zmienione? Dlatego, że na odcinku przeplatania kierujący mają dwie różne informacje dotyczące przebiegu jezdni. 

4. Istniejące, sprzeczne ze sobą, oznakowanie kierunkowe.

Wjeżdżający prawym pasem ruchu wlotu (pomarańczowa linia) wie, że droga biegnie na wprost do przeciwległego wylotu, więc może nim kontynuować jazdę na wprost lub na najbliższym skrzyżowaniu wylotowym skręcić z tego pasa ruchu w prawo. Wjeżdżający lewym pasem ruchu oznaczonym strzałką do jazdy na wprost i do skręcania w lewo może kontynuować jazdę na wprost aż do przeciwległego wylotu, lub przed nim skręcić w lewo na jezdnię biegnącą do kolejnego skrzyżowania wylotowego z ronda. 

Równocześnie jadący na wprost jezdnią ronda (niebieska linia) zostali powiadomieni oznakowaniem kierunkowym, że biegnie ona na wprost do wylotu, a zatem jadący lewym pasem ruchu może z niej skręcić w lewo na jezdnię biegnąca na wprost do następnego wylotu lub pojechać tak jak jadący prawym pasem ruchu, na wprost do wylotu, co jest sprzeczne z oznakowaniem wlotowym.

 Problemem jest zatem opuszczanie ronda Ziętka na jego skrzyżowaniach wylotowych.

Między skrzyżowaniami jest długi odcinek przeplatania strumieni ruchu i na jego końcu, na skrzyżowaniu wylotowym, dochodzi do licznych wypadków i kolizji wynikających z wadliwego oznakowania kierunkowego na poprzedzającym zjazd skrzyżowaniu wlotowym. Tam strzałka na wprost oznacza jazdę po obwiedni, a strzałka na wprost na obwiedni oznacza jazdę na wprost do wylotu. Ot taki brak wyobraźni i profesjonalizmu projektanta organizacji ruchu oraz wszystkich tych, którzy mu na tą bezmyślność pozwolili, i nadal to tolerują, zapewniając zapewne o swym czynnym udziale w walce o poprawę bezpieczeństwa na polskich drogach.

5. Zdjęcie z miejskiego monitoringu z oznaczeniem miejsca występowania kolizji wynikających z wadliwego oznakowania 

Na zdjęciu 5 pokazano najczęstszą przyczynę kolizji i wypadków na tym obiekcie, która nie wynika z przepisów, lecz z błędnego oznakowania, gdyż :
1. Rondo gen. Ziętka nie jest w całości pod względem zasad ruchu jednym SKRZYŻOWANIEM.
2. Jak każde rondo, niezależnie od zastosowanej na nim organizacji ruchu, jest obiektem złożonym ze skrzyżowań zwykłych, tu spełniających wymagania definicji skrzyżowania zawartej w art. 2.10 ustawy Prawo o ruchu drogowym
3. Na omawianym obiekcie zastosowano dwie sprzeczne ze sobą organizacje ruchu, "ruch okrężny" wynikającą z nakazu znaku C-12 postawionych na wszystkich wlotach i wprost ogólne zasady ruchu wynikające z oznakowania wlotów strzałkami kierunkowymi.
3. Oznakowanie kierunkowe wlotów jest sprzeczne z oznakowaniem kierunkowym i oznakowaniem poziomym jezdni ronda.

Poniżej pokazano na czym polega organizacja ruchu nakazana na wlotach znakiem C-12 "ruch okrężny". To skierowanie ruchu od wlotu na  biegnącą okrężnie (bez końca),  dookoła dowolnego co do wielkości i kształtu placu lub wyspy, jednokierunkową jezdnię. 

         6. Przykłady organizacji ruchu "ruch okrężny" na budowli typu RONDO i SKWER

Wystarczy jeden rzut oka na rysunek 2 i RONDO z rysunku 3, by od razu zauważyć, że rondo Ziętka nie jest zorganizowane wg zasad "ruchu okrężnego", gdyż na nim wloty są oznaczone strzałkami kierunkowymi jak na zwykłym dwupasowym równorzędnym skrzyżowaniu dwóch ulic zorganizowanym wg ogólnych zasad ruchu. Strzałki P-8 na wprost namalowane na wlotach oznaczają, że pasy ruchu biegną na wprost do wylotów, a nie okrężnie. Tu objeżdżanie placu jest skręcaniem w lewo z lewego pasa ruchu z kolejnych  jezdni prowadzących kierującego do wylotu. Niestety, poza liniami prowadzącymi na wprost do wylotów, namalowano  także okrężnie biegnącą linię krawędziową jezdni i okrężnie biegnącą linię wyznaczająca na niej dwa pasy ruchu.

Organizator ruchu (zarządca drogi) ma obowiązek oznakować ten obiekt zgodnie z obowiązującym prawem, a zatem  albo zgodnie z nakazem znaku C-12 "okrężnie", albo wprost jednoznacznie wg ogólnych zasad ruchu, czyli "kierunkowo". Dwupasowe wyloty i strzałki kierunkowe na wlotach jednoznacznie świadczą o tym, że organizator postanowił zorganizować rondo Ziętka wprost wg ogólnych zasad ruchu, a znaki C-12 bezprawnie potraktował (wg Kodeksu drogowego z 1983 roku) wyłącznie jako znaki nakazu jazdy z prawej strony wyspy ronda, czyli jako pozaustawowe odpowiedniki znaków C-9 "nakaz jazdy z prawej strony znaku". 

W zależności od tego jak są obciążone poszczególne kierunki wyloty można tak oznakować kierunkowo, by ruch był kierowany dwoma pasami ruchu do wylotu lub na obwiednię.

  7. Przykłady oznakowania kierunkowego skrzyżowania wlotowego i wylotowego ronda Ziętka, decydującego o przebiegu jezdni i jej oznakowaniu poziomym 

Skoro na rondzie im. gen. Ziętka mamy dwie sprzeczne ze sobą organizacje ruchu, to nikt nie jest w stanie zagwarantować, że wszyscy kierujący wybiorą taką samą opcję, z zatem jada będzie tu zawsze niebezpieczna, a zachowania kierujących nieprzewidywalne.

Do czasu przeprowadzenia zmian w organizacji ruchu ronda Ziętka w Katowicach, będą się tam zdarzać wypadki i kolizje, a karanie będzie czysto uznaniowe z pominięciem głównych winowajców, czyli zarządcy drogi, miejscowego WORD i sekretarza Wojewódzkiej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego oraz Policji, która opiniowała istniejącą organizację ruchu i nie wyciąga wniosków z zaistniałych zdarzeń drogowych. Obowiązkiem tych wszystkich instytucji i urzędów jest przede wszystkim dbałość o poprawę BRD, a tym samym bezbłędna znajomość obowiązującego prawa, nie tylko co do jego litery, ale także jego właściwego rozumienia i stosowania, bez związku z prawem korporacyjnym WORD, w wielu sprawach opartym na starym Kodeksie drogowym z 1983 roku i jego nieuprawnionych interpretacjach, sprzecznym z obowiązującym od dwóch dekad prawem ustawowym zgodnym z Konwencja wiedeńską o ruchu drogowym oraz Porozumieniami europejskimi ją uzupełniającymi.

Mam nadzieję, że świadomość gdzie leży przyczyna licznych zdarzeń drogowych i niekończących się dyskusji o tym jak należy właściwie pokonywać ten złożony obiekt infrastruktury drogowej, pozwoli uniknąć w przyszłości wielu nieprzyjemnych sytuacji. Zweryfikujmy zatem zdobytą wiedzę, na poniższym przykładzie.

   Zobaczmy zatem jak sobie radzili bohaterowie innego filmu i wg jakich zasad ruchu  poruszali się na tym dużym złożonym obiekcie infrastruktury drogowej.

8. Skrzyżowanie wlotowe  z al. Roździeńskiego

Wjazd. Na rondzie Ziętka dwa skrzyżowania wlotowe są typu X, a dwa typu Y. Wjazd od strony alei Roździeńskiego jest skrzyżowaniem typu X z bezpośrednim sąsiedztwem wylotu w al. Korfantego. Na wlocie widzimy segregację kierunkową w postaci strzałek (strzałki P-8) które wskazują jazdę na wprost do przeciwległego wylotu i zaprzeczające temu znaki C-12 "ruch okrężny" nakazujące jazdę okrężnie biegnącą, permanentnie zmieniającą swój kierunek, jednokierunkową jezdnią. Ponieważ nie ma spójności w oznakowaniu wlotów, wjeżdżający nie wie jaka organizacja ruchu jest tu obowiązująca. O tym dowie się dopiero po wjeździe obserwując przebieg pasów ruchu.

Skoro pasy ruchu i jezdnia z pierwszeństwem biegną na wprost do wylotu, to znaczy że rondo Ziętka jest zorganizowane wprost wg ogólnych zasad ruchu, a znak C-12 jest tu tylko odpowiednikiem znaku C-9. Kierujący wjechali na rondo bez sygnalizowania czegokolwiek, przecięli biegnącą do wylotu posiadającą pierwszeństwo drogę poprzeczną i dojechali do torowiska tramwajowego kierowanego sygnalizacja świetlną.

Jazda na rondzie. Przed torowiskiem tramwajowym ustawiono znak F-10 wskazujący dozwolone kierunki jazdy z poszczególnych pasów ruchu. Z prawego pasa na wprost do wylotu, a na lewym pasie ruchu na wprost do wylotu i przed nim w lewo, czyli tak jak na wlocie.

W tym momencie oznakowanie kierunkowe, szczególnie lewego pasa ruchu ze skrętem w lewo, ale także prawego bez strzałki do skręcania w prawo potwierdza, że RONDO ZIĘTKA nie jest zorganizowane wg nakazu znaku "ruch okrężny", gdyż pasy ruchu biegną na nim wprost do wylotów, a nie jedynie okrężnie. Przy "ruchu okrężnym" nie ma skrętów w lewo, a zjazd z okrężnie biegnącej jezdni to zawsze zmiana kierunku jazdy w prawo.

Zgodnie z tym oznakowaniem na wprost do zjazdu można pojechać z obu pasów ruchu, w tym z lewego pasa ruchu na lewy pas ruchu drogi wylotowej i to bez potrzeby włączania kierunkowskazów. Skręt w lewo dozwolony jest, zgodnie oznakowaniem i art. 22.2.2 ustawy Prawo o ruchu drogowym, jedynie z lewego pasa ruchu. 

  9. O oznakowanie kierunkowe pasów ruchu na jezdni ronda przed skrzyżowaniem wylotowym

Obaj kierujący poruszali się nadal swoimi pasami ruchu nie sygnalizując żadnego zamiaru, dając tym samym do zrozumienia innym użytkownikom drogi i sobie nawzajem, że nie mają zamiaru nie tylko zmieniać kierunku jazdy (opuszczać biegnącej do wylotu jezdni), ale nawet pasa ruchu. Zbliżyli się do skrzyżowania wylotowego z ronda poruszając się cały czas od wlotu na wprost równolegle względem siebie. 

11. Skrzyżowanie wylotowe z ronda

Jadący lewym pasem ruchu, nie mając takiego ustawowego obowiązku, włączył z niewiedzy lub grzecznościowo prawy kierunkowskaz (jadąc pasem ruchu biegnącym na wprost do wylotu kierujący nie tylko, że nie ma obowiązku włączania prawego kierunkowskazu, to nie powinien tego czynić, by nie sugerować zamiaru zmiany pasa ruchu), by np. zasygnalizować, że opuszcza skrzyżowanie. Uznał zupełnie słusznie, zakładając, że że jadący prawym pasem ruchu, bez włączonego kierunkowskazu,  jedzie na wprost, zgodnie z oznakowaniem kierunkowym, na prawy pas ruchu drogi wylotowej.

    Niestety jadący prawym pasem ruchu postanowił uznać wyższość nakazu znaku C-12 nad sprzecznym z nim oznakowaniem kierunkowym. Pojechał więc przy prawej krawędzi jezdni, zgodnie z nakazem znaku C-12 okrężnie biegnącym pasem ruchu, bez włączonego kierunkowskazu. Zgodnie z oznaczeniem znaku F-10, prawym pasem ruchu mógł pojechać jedynie na wprost na prawy pas drogi wylotowej i to bez potrzeby włączania kierunkowskazów.

Skoro na lewym pasie ruchu oznaczono możliwość skrętu w lewo, to oznakowanie to wprost zaprzecza zasadom RUCHU OKRĘŻNEGO i nakazowi znaku C-12 postawionym na wlocie, którego ideą jest właśnie wyeliminowanie lewoskrętów. W rzeczywistości więc skręcił w lewo z prawego pasa ruchu naruszając nie tylko art. 22 ust. 2 pkt 2, ale  nie nie zachowując szczególnej ostrożności nie sygnalizując swojego zamiaru, także art.  22 ust. 1 i art. 22 ust. 5 ustawy, ignorując równocześnie znak F-10.

Włączenie prawego kierunkowskazu przez jadącego lewym pasem ruchu to prawdopodobnie bezmyślne powtarzanie wymysłów WORD i autorów popularnych poradników dla kierowców. Wbrew nim kierujący nie sygnalizuje prawym kierunkowskazem zamiaru opuszczenia ronda, tak jak to jest w prawie Wielkiej Brytanii, lecz jadąc prawym (zewnętrznym) pasem ruchu okrężnie biegnącej jezdni ma obowiązek sygnalizowania zamiaru zmiany kierunku jazdy w prawo. Nie ma do tego prawa jadący wewnętrznym tak biegnącym pasem ruchu. On może jedynie zmienić ten pas na zewnętrzny.



Gdyby doszło w tym miejscu do kolizji całkowitą winę poniósłby pojazd wykonujący z naruszeniem zasad ruchu niedozwolony prawem MANEWR ZMIANY KIERUNKU JAZDY W LEWO z prawego, biegnącego na wprost do wylotu, pasa ruchu. Jadący na wprost do wylotu lewym pasem ruchu NIE MIAŁ OBOWIĄZKU ustąpienia pierwszeństwa jadącemu pasem zewnętrznym gdyż ten nie nadjeżdżał z jego prawej strony (jechał równolegle zgodnie z oznakowaniem pasa do wylotu) na dodatek, nie włączając lewego kierunkowskazu informował go, że tak jak on opuszcza RONDO ZIĘTKA na tym skrzyżowaniu wylotowym.

    W chwili obecnej nie dość, że na wlotach stoją bezprawnie, wprowadzające kierujących w błąd, znaki C-12 nakazujące RUCH OKRĘŻNY, pomimo, że oznakowanie poziome temu zaprzecza, to na dodatek to skrzyżowanie oznakowano także poziomo wg dwóch różnych zasad ruchu. Wg zasad ogólnych kierunkowo i wg specjalnej organizacji ruchu jaką jest, wymyślony ponad 100 lat temu i obowiązujący w Polsce od 55 lat, RUCH OKRĘŻNY. Mamy znak C-12 który "udaje" na wlotach znak C-9, a na jezdni skrzyżowania wykluczające się wzajemnie "2 w 1", czyli pasy ruchu biegnące na wprost do zjazdów oraz biegnące dookoła centralnej wyspy (środkowe zdjęcie). Takiej bezmyślności drogowców, Policji i katowickich decydentów nie przewidziałem nawet w "Instrukcji obsługi rond".

12. Przebieg torów jazdy w zależności od zastosowanej organizacji ruchu na skrzyżowaniu typu X.

Na środkowym rysunku istniejące oznakowanie poziome. U góry oznakowanie zgodne z kierunkowym oznakowaniem poziomym, a na dolnym wg nakazu znaku C-12.

            Przy istniejącym oznakowaniu należy znak C-12 traktować jako znak  C-9, i pamiętać, że zjazdy to jazda na wprost z obu pasów ruchu. Należy jednak, co potwierdził film, bacznie zwracać uwagę na jadących prawym pasem ruchu, gdyż mogą stosując się do nieuprawnionego tu nakazu znaku C-12 pojechać na wprost, ale okrężnie, nie zdając sobie sprawy, że skręcają w lewo z prawego, biegnącego na wprost do wylotu, pasa ruchu. Proszę nie dać sobie wmówić, że tak jadący nadjeżdżał z waszej prawej strony, gdyż jechał równolegle pasem ruchu prowadzącym go wprost do wylotu.

Zamierzając opuścić rondo Ziętka zmieńmy pas ruchu na odcinku przeplatania przed zjazdem na prawy, a zamierzając jechać do następnego wylotu, na lewy, tak by nie dać nikomu szansy na przecięcie waszego toru jazdy.

Jadąc pamiętajmy o organizacji ruchu wg ogólnych zasad oraz o tym, że pomimo znaków C-12 "ruch okrężny" rondo Ziętka nie jest zorganizowane wg zasad  "ruchu okrężnego", więc nie wolno tu  w obrębie wlotów i wylotów, które są w rozumieniu zasad ruchu "skrzyżowaniami", wyprzedzać pojazdów silnikowych. Wolno to robić na odcinkach przeplatania, na których można też bezproblemowo zmieniać pasy ruchu.

Zainteresowanych zapraszam na znacznie mniejsze kierunkowo zorganizowane jednopoziomowe skrzyżowanie dróg publicznych, też nazwane RONDEM, które ma klasyczny układ pasów ruchu które biegną od wlotów do wylotów, a które pomimo znaków C-12 na wlotach, nie jest w rozumieniu prawa zorganizowane wg nakazu znaku "ruch okrężny". Ma podporządkowane wszystkie wloty,  a wyloty to jazda na głównym kierunku wprost z obu pasów ruchu. Po zasugerowanych zmianach w oznakowaniu poziomym, nie ma tu już przecinania się kierunków ruchu na wylotach, co było zmorą wyjeżdżających jednpasowym wylotem oznaczonym znakiem C-12 z centrum handlowego w kierunku Poznania, uważających, że obowiązującą organizacją ruchu jest "ruch okrężny" :

http://mrerdek1.blogspot.com/2015/06/38-leszno-dk-5-jak-bezpiecznie-wyjechac.html

A tu instrukcja obsługi rond:

http://mrerdek1.blogspot.com/2015/07/39-ruch-okrezny-instrukcja-obsugi-rond.html .

Ryszard Roman Dobrowolski